سردخانه
سردخانه یک فضای بسته است که دمای داخل آن از دمای بیرونی محیط کمتر است. هر ماده با توجه به شرایط فیزیکی خود، نیاز به دمای خاصی دارد و باید توجه داشت در مدت زمان مشخصی که محصول در سردخانه نگهداری میشود، کمترین تغییرات دما را تجربه کند. سردخانهها انواع مختلفی دارند که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم.
محصول مورد نگهداری هر چه باشد، از محصولات غذایی قابل فساد گرفته تا داروهای حساس به تغییرات دمایی، طراحی صحیح و انتخاب مناسب تجهیزات از عوامل تعیین کننده در عملکرد مطلوب سردخانه است.
سردخانه را از چند نظر میتوان دستهبندی کرد، از لحاظ محصولی، از لحاظ دمایی، از لحاظ کاربرد و از نظر قابلیت جابهجایی. منظور از تقسیمبندی محصولی، تقسیم سردخانهها با توجه به محصولی است که در آن نگهداری میشود. برای مثال از انواع سردخانه میتوان به سردخانه میوه و سبزیجات، سردخانه گوشت و مرغ، سردخانه خرما، سردخانه دارو، سردخانه واکسن و سردخانه لبنیات اشاره کرد. از لحاظ دمایی نیز سردخانه به دو نوع زیر صفر و بالای صفر تقسیم میشود. همانطور که گفته شد: هر محصولی برای فاسد نشدن نیاز دارد تا مدت مشخصی در یک دما خاص باقی بماند، بهطور کلی این دما یا بالای صفر است یا زیر صفر. به دلیل همین، تقسیم سردخانه از لحاظ دمایی به دو سردخانه زیرصفری و بالای صفری تقسیم میشود. آخرین دستهبندی نیز ثابت یا کانکسی بودن سردخانه است. برخی از افراد نیاز به جابهجایی سردخانه خود دارند. در این مواقع ساخت سردخانه کانکسی در دستور کار قرار میگیرد. در مقابل سردخانه کانکسی، سردخانه ثابت قرار میگیرد که قابلیت جابهجا شدن را ندارند. از لحاظ کاربرد نیز انواع سردخانه عبارت است از تونل انجماد، پیش سرد و اتاق تست. تونل انجماد در مورد محصولاتی مانند گوشت و سبزیجات کاربرد دارد که حفظ کیفیت بافت آنها اهمیت بسیار زیادی دارد. انجماد تدریجی مواد غذایی موجب میشود تا درون بافت آنها کریستالهای یخی تشکیل شود و در نتیجه کیفیتشان از بین برود، بههمین دلیل بهوسیله تونل انجماد اقدام به انجماد سریع برخی از محصولات میشود. معمولا تونل انجماد برای رساندن دمای محصول به ۳۵- بهکار گرفته میشود اما این تنها استفاده تونل انجماد نیست. در بسیاری از موارد هدف رساندن دما به ۳۵- نیست بلکه ایجاد شوک دمایی و رسیدن به دمای زیر صفر تا ۱۰- درجه است.
سردخانه صنعتی
سردخانه صنعتی نیز همچون دیگر سردخانهها محل سربستهای است که بهوسیله کاهش دما نسبت به محیط از خراب شدن مواد مختلف جلوگیری میکند. اما ویژگیهایی وجود دارد که سردخانه صنعتی را از سایر سردخانهها مجزا میکند. از جمله اینکه برق صنعتی برخلاف برق خانگی، سه فاز است و این یک فاکتور مهم در طراحی سردخانه محسوب میشود. ویژگی دیگر این است که معمولا تناژ سردخانههای صنعتی بسیار بیشتر از یک سردخانه خانگی است. سردخانه صنعتی علاوه بر محصولاتی همچون دارو، میوه، سبزیجات، گوشت، مرغ و لبنیات در نگهداری دیتاسنترها، لوازم خانگی، صنایع خودروسازی و مراکز پردازش اطلاعات (هاست) نیز کاربرد دارد.